-
بنای تاجمحل
شنبه 27 فروردینماه سال 1401 00:50
استاد عیسیخان شیرازی از معماران نامی قرن یازدهم و طراح بنای معروف تاجمحل هند است که امروزه به عنوان یکی از عجایب نو هفتگانه جهان، از این ساختمان یاد میشود. عمده شهرت استاد عیسیخان به خاطر طراحی و اجرای بنای ساختمان تاجمحل در شهر آگرا هندوستان است. این بنا، آرامگاه ارجمندبانو بیگم ملقب به ممتازمحل یا نورجهان...
-
چه کسی حجاب را اجباری کرد؟
چهارشنبه 24 فروردینماه سال 1401 15:15
در همان آغاز پیروزی انقلاب، برخی از گروهها و افراد معتقد بودند که باید حجاب در اختیار و انتخاب خود افراد باشد، برخی دیگر هم با تکیه بر احکام اسلامی معتقد بودند که اجباری بودن حجاب، بهترین راهکار برای این منظور است. حسن روحانی که مسئول اجرای طرح اجباری کردن حجاب در ادارت مربوط به ارتش بود، نظر و اقدامات خود در این...
-
پایان
چهارشنبه 24 فروردینماه سال 1401 15:07
دو نظرسنجیِ انجام شده که تصاویر آن در اینجا دیده میشود، خیلی حرفها برای گفتن دارد. ساده اینکه، میبینیم فقط یک چهارم شرکتکنندگان در نظرسنجی، هماکنون نیز معتقدند که مردم ایران همچون ۴۰ سال پیش خواستار جمهوری اسلامی به عنوان نوع حکومت هستند. این یعنی، حدود ۷۵ درصد شرکتکنندگان به هر علتی و البته با درصدهایی متفاوت،...
-
جشن ملی سیزده به در
دوشنبه 22 فروردینماه سال 1401 04:20
آخرین نماد از آیینهای نوروزی، همانا روز زیبای «سیزده به در» است که مردم به بزرگداشت پایان مراسم جشنهای سال نو، در آن به طبیعت میروند. البته امروزه، رسانههای دولتی که در باطن مخالف آیینهای نوروز هستند، این روز را به عمد «روز طبیعت» مینامند تا همچون چهارشنبهسوری که آن را چهارشنبه آخر سال خواندهاند، از نام «سیزده...
-
آیتالله بروجردی و نواب صفوی
یکشنبه 21 فروردینماه سال 1401 20:27
خاطرهای از صادق طباطبایی در یکی از روزهای بهار سال ۱۳۳۱ که نوجوانی ۹ ساله بودم، گروهی از طلبههای جوان و سیاسی از تهران عازم قم شده بودند تا با آیتالله بروجردی دیدار کنند. طلبه جوانی که بعدها فهمیدم نواب صفوی بود سخنان تندی ایراد میکرد که هیچ چیز از آن در خاطرم نمانده است. بعدها خبردار شدم که نواب و یارانش قصد...
-
سلبریتی اوکراینی
یکشنبه 21 فروردینماه سال 1401 00:49
دقت کردهاید این روزها در هر برنامهای چه مجازی، چه صدا، چه سیما، چه مسابقه، چه مصاحبه و هر جای دیگری، سلبریتیهای از معروف تا نامعروف همین طور بیخودی و بیربط به موضوع برنامه، آرزوی جهان بدون جنگ و همراه با صلح میکنند! بسیار عالی و بسیار انساندوستانه، اما یک پرسش، و آن هم اینکه چرا از زمان آغاز استعمار اروپاییان در...
-
چهارشنبهسوری مظلوم
چهارشنبه 10 فروردینماه سال 1401 16:34
پس از غربزدهها و عربزدهها، چند سالی است که چشممان به جمال گروهی آریازده روشن شده تا نمادهای نوروز را تخطئه نمایند. باز هم گلی به گوشه جمال همان سلبریتیها و خشکهمذهبیها که ایرادات شکلی به این آیینها میگیرند، اما اصلش را ایرانی میدانند. این ملیگراهای قلابی یا همان آریاگراهای غلیظ که دیگر دارند به هر گوشۀ نوروز...
-
سبزۀ نوروز و توهّم صرفهجویی
شنبه 28 اسفندماه سال 1400 21:24
مهرداد ایرانمهر شمار خانوارهای ایرانی هماکنون چیزی حدود ٢٠ میلیون است. از سویی با توجه به «وزن هزاردانه» گندم که ۴٠-٣۵ گرم است و با نگاه بر این موضوع که برای داشتن سبزهای با ۵٠٠٠ ساقۀ روییده نیاز به ٢٠٠ گرم گندم خواهد بود، به بررسی هزینههای اینکار برای هر ایرانی میپردازیم. اگر بنا را بر این بگذاریم که نزدیک به...
-
گناه خونهای چهارشنبهسوری بر گردن تندروهاست
جمعه 27 اسفندماه سال 1400 21:47
طی روزهای گذشته، دو نظرسنجی چند گزینهای درباره چهارشنبه سوری در دسترس کاربران قرار گرفت. جالب است که این نظرسنجی در چند گروه مذهبی با چند ده هزار کاربر و چند گروه ملیگرا با چند صد کاربر به اشتراک گذاشته شد. در نظرسنجی نخست، -شمار ۱۵ درصد شرکتکنندگان مقصر را پدر و مادرانی میدانند که در شب این جشن مراقبت کافی از...
-
نوروز در مصر
جمعه 27 اسفندماه سال 1400 00:16
نوروز در کشور مصر از اهمیت بسیاری برخوردار است. به نظر میرسد سنت نوروز که امروزه در میان قبطیان مصر پا برجاست، از دوران باستان به این کشور رسیده است. قبطیان به نوروز، نیروز (النیروز) میگویند . جشن نیروز قبطیان هر ساله در اول پاییز (ماه توت برابر با مهرگان) و روز آغاز سال در تقویم قبطیان است . در مورد نیروز در میان...
-
دستکاری فرهنگ خطرناک است
سهشنبه 24 اسفندماه سال 1400 13:56
مهرداد ایرانمهر نوروز و آیینهای وابسته به آن، ریشه در آداب و رسوم مردم این خاک دارد. فرهنگ چیزی نیست که بتوان آن را با دستور پدید آورد و یا با فشار و زور تغییرش داد و متوقفش کرد. اما شوربختانه سالهاست که عدهای مذهبیِ غربزده و غربزدهٔ مذهبی با پیگیری عجیبی در پی کمرنگ کردن و از میان بردن نمادهای فرهنگ ایرانی و از...
-
تجاوز عراق، خیانت خودی حمایت بیگانه
سهشنبه 24 اسفندماه سال 1400 02:05
نویسنده: دکتر هوشنگ طالع ناشر : سمرقند تاریخ نشر : ۱۳۸۶/۱۲/۲۸ شابک : 964-92756-5-7 "در اواخر سال ۱۳۵۶، با آغاز ناآرامیهای ایران، حکومت عراق در پی تجهیز هرچه بیشتر ارتش خود به جنگ افزارهای شیمیایی و هستهای برآمد. سقوط رژیم ایران در بهمنماه ۱۳۵۷، همراه با تصفیه گسترده ارتش و ایجاد جو تبلیغاتی وسیع، علیه نیروهای...
-
مفاهیم دوران استعمار
یکشنبه 22 اسفندماه سال 1400 22:30
امروزه وارون بر ما ایرانیان که سخت به میراث به اصطلاح علمیِ استعمارگران اروپایی در چند سدۀ پیش پایبندیم و همچون آیههای کتاب مقدس به آن مینگریم؛ اما در آمریکای شمالی، آن میراث را «تاریخگذشته» و «نامستند» میشمارند. اکنون دیگر کسی در آنجا، نوشتهها و پژوهشهای ۳ سده پیش اروپاییان را دانش ناب به شمار نمیآورد، و همۀ...
-
خاستگاه شما ایرانیها کجاست؟
شنبه 21 اسفندماه سال 1400 20:47
متاسفانه طنز تلخی بر پرده است؛ ناسا (امروز): خاستگاه شما (ایرانیها) کجاست؟ ما: آسیای میانه و جنوب سیبری! ناسا: سازههایی کهن در کف خلیج (فارس) یافتهایم، مال شما نیست؟ ما: نه، نیاکان ما آریاییهایی بودند که از سرزمینهای شمالی وارد فلات ایران شدند. ناسا: این سازهها ساخت انسان است، باید سازندگانش را بیابیم. ما: خب...
-
همگرایی بر پایۀ تمرکزگرایی
جمعه 20 اسفندماه سال 1400 21:37
طرح تغییر مرزهای سیاسی منطقه بر اساس شاخصهای «قومیتی»، از زمان فروپاشی عثمانی مطرح بوده است.(قرارداد سِور، ۱۹۲۱) اما جالب است بدانیم، در مقدمۀ کنوانسیون حقوق زن، به «رعایت تمامیت ارضی» اشاره شده؛ و در کنفرانس وین (۱۹۷۰) تأکید گردیده است، «حق تعیین سرنوشت» نباید به گونهای تفسیر شود که مجوزی برای جداییِ بخشی یا کل یک...
-
ماجرای پندآموز طای دستهدار
پنجشنبه 19 اسفندماه سال 1400 21:26
در اینجا میکوشیم تا خیلی کوتاه، چالشی را که سالها میان مذهبیون (مستعربین) و ملیگرایان (ناسیونالیستها) در کار است، بازگفته و به نقد و داوری گذاریم. سالهاست که این دو گروه بر سر این نکتۀ ساده، به چالش میپردازند و تاکنون نیز به هیچ دستاورد مشخصی در این زمینه، که اهل خرد را پاسخی درخور باشد، دست نیافتهاند. مطلب زیر...
-
آمریکا و برنامۀ هستهای ایران
سهشنبه 17 اسفندماه سال 1400 17:48
مهرداد ایرانمهر/ ١٣٩۴ جرالد فورد (رئیسجمهور آمریکا) نامهای شخصی به محمدرضا پهلوی نوشت و از او خواست تا اکبر اعتماد (رئیس وقت سازمان انرژی اتمی) را مجاب کند که محدودیتهای درخواست شدۀ آمریکا بر روی برنامۀ هستهای ایران را بپذیرد. خاطرات دکتر اکبر اعتماد: شاه مرا خواست و گفت: «اکبر، مشکل چیه؟». گفتم: «سرنوشت و آیندۀ...
-
دهخدا و خودباوری ملی ایرانیان
دوشنبه 16 اسفندماه سال 1400 02:16
این یکی از درسهای فراموششدۀ دهخدا دربارۀ گریزناپذیر بودن «خویشباوری ایرانیان برای رهایی از دایرۀ بسته عقبماندگی» است. «... اما تمدن، این کلمه در فرهنگهای شما (غرب) خیلی مبهم است، اما در پیش ما خیلی روشن و کمال مطلوب است که از زمانهای بسیار بسیار قدیم رو به آن میرویم و سکته و وقوف فقط وقتی است که دچار...
-
پیروزیهای بزرگ شاهعباس در نبرد با عثمانی
پنجشنبه 12 اسفندماه سال 1400 02:20
در ۱۶۰۲ میلادی شاهعباس خود را آن قدر قوی دید که بتواند پنجه در پنجه قدرت اول نظامی جهان بیندازد بنابراین به سمت مناطق متصرفه عثمانی به راه افتاد و ظرف یک سال کلیه متصرفات آن کشور را بازپس گرفت و سپس قصد فتح بغداد کرد. سلطان احمد پادشاه جوان عثمانی و پسر سلطان محمد سوم که انتظار ضدحملههای سپاه صفوی را نداشت، تصمیم...
-
این ویرانه زادگاه فردوسی است
دوشنبه 9 اسفندماه سال 1400 21:38
پاژ نام زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی است و نام روستایی واقع در تقاطع جاده کارده به کلات نادری در شمالغرب شهر مشهد میباشد. در میانۀ روستای پاژ دو تپه باستانی به چشم میخورد که به آثار و بقایای پاژ قدیم مربوط میباشند و موید پیشینه تاریخی این منطقه در سدههای نخستین هجری تا قرن نهم و دهم است. در تاریخنگاری نظامی...
-
با سدسازی، کشور را نابود کردند
چهارشنبه 4 اسفندماه سال 1400 21:05
آبخیزداری مطالعۀ ویژگیهای یک حوضۀ آبخیز و بررسی و اجرای طرحها و برنامهها با هدف توزیع پایدار منابع آن است. به عبارتی، آبخیزداری طراحی و مدیریت حوضه به منظور حفاظت و استفاده صحیح و پایدار از منابع طبیعی با توجه ویژه به منابع آب و خاک است. آبخیز در تعریف، منطقهای جغرافیایی است که توسط یک شاخه رودخانه زهکشی میشود....
-
قوام و غائله فرقه دموکرات
یکشنبه 1 اسفندماه سال 1400 19:25
دوره چهارم نخستوزیری قوام در بهمن ۱۳۲۴، دوره چهارم نخستوزیری خود را آغاز کرد. وزارت امور خارجه ایران در ۲۹ اردیبهشت، با فرستادن سه یادداشت رسمی به سفارتخانههای آمریکا، شوروی و انگلیس، خواستار بیرون بردن نیروهای آنها از ایران شد. بر پایه پیمان سهجانبه، متفقین متعهد بودند حداکثر تا شش ماه، خاک ایران را ترک کنند....
-
واژگانی برای فرهنگ
شنبه 30 بهمنماه سال 1400 21:05
وقتی یک فرهنگ، واژگانی برای مفاهیم مشخص دارد، بدان معناست که آنها را میشناخته است. برای مثال، واژۀ «فولاد/پولاد»، یعنی ایرانیان فرآوری آهن با ذغال را میشناختهاند و با آن میتوانستند به فلزی محکمتر از آهن دست یابند. اما زمانی که به واژههای هممعنا با آهن در دیگر فرهنگها مینگریم، درمییابیم که این واژگان در آن...
-
نادرشاه افشار
جمعه 29 بهمنماه سال 1400 16:20
سالهاست که فرهنگ و تاریخ ایران و کسانی چون هوخشتره، کوروش، داریوش، اردشیر بابکان، شاهاسماعیل صفوی، نادرشاه افشار و آغامحمدخان قاجار و... مورد هجمه و تمسخر روشنفکران و چپهای فکری بودهاند. از نظر ایشان، اتهام هوخشتره داشتن نام مسخره (به معنای شاه خوب) و حمله به کشور همسایه، کوروش یهودی بودن و حمله به بابِل همراه با...
-
تات و آلاچیقنشین
پنجشنبه 28 بهمنماه سال 1400 19:30
از هزاران سال پیش تا همین قرن گذشته، زبان محلی آذربایجان شامل آذری و پهلوی و ریشههای ایرانی آن بود. حتی پس از حملۀ مغول نیز، زبان این منطقه بر پایه اسناد تغییری نکرد. اما گروهی از ترکان در جمعیتهای اندک و در بیرون برخی شهرهای آن منطقه مستقر شدند که به قول دکتر یحیی ذکاء تبریزی، آلاچیقنشین نامیده میشدند. در لغات...
-
داریوش شکست خورد و دموکراسی پیروز شد
یکشنبه 24 بهمنماه سال 1400 14:16
بارها و طی این سالها، عنوان «مذهبیهای غربزده و غربزدههای مذهبی» را طرح کردهایم. یعنی گروهی از مذهبیها و گروهی از غربزدهها شامل این تعریف شده و در یک طیف خاص قرار میگیرند. گروه نخست، عدهای از ملتزمین به دین و مذهب که ناخودآگاه شیفتۀ برساختهای دروغین غربی از جمله یونان باستان و برهوت بودن ایران باستان و شروع...
-
ریشههای پهلویِ گویش گیلکی
دوشنبه 18 بهمنماه سال 1400 00:08
دکتر پرویز خانلری دربارهٔ گیلکی چنین آورده است: گیلکی مشتمل بر دو گویش متمایز در دو ناحیهٔ غربی و شرقی است (بیهپس و بیهپیش). یکی گویش رایج در رشت، بندر انزلی، لشتنشا، صومعهسرا و کوچصفهان، دیگری نیز گویشی که در لاهیجان، لنگرود، رودسر و... متداول است. اما به هنگام تحقیق، گویش رایج در رشت، معیار بررسی و پژوهش زبان...
-
فارس و غیرفارس، فارسیزبان و غیرفارسیزبان
شنبه 16 بهمنماه سال 1400 11:27
مهرداد ایرانمهر مفاهیم و مقولاتی چون فارس و غیرفارس، آریایی و غیرآریایی، اقلیت و اکثریت، اقوام و قومیتها، مناطق قومی، زبان محلی، زبان مادری، قوم و نژاد، فرهنگ اقوام، تبعیضهای قومی و مذهبی، حق تعیین سرنوشت قومیتها و ملتها(!) و این دست مسائل، عموما الفاظی مرسوم در میان عوام بوده و نباید که در طرح مسائل مملکتی و...
-
آیا ساسانیان وارثان هخامنشیان بودند؟
سهشنبه 5 بهمنماه سال 1400 19:56
احسان یارشاطر مترجم: آذردخت جلیلیان هرودین دربارۀ بر آمدن اردشیر یکم، بنیانگدار سلسله ساسانی، گزارش میدهد که فرمانروایان سوریه و میانرودان امپراتور الکساندر سوروس را آگاه کردند که اردشیر، پادشاه پارس، پس از دست یافتن به شاهنشاهی اشکانی آرام نخواهد ماند و سوریه و میانرودان را به جنگ خواهد آورد. اردشیر که باور داشت این...
-
آیا نام کوروش در شاهنامه آمده است؟
دوشنبه 4 بهمنماه سال 1400 15:12
کوروش و کیخسرو یکی از خطاهای رایج در میان دوستداران مباحث تاریخی، موضوعی است که برخیها به همین تازگی و با برداشتی ناقص، دربارۀ کوروش و کیخسرو بر سر زبانها انداختهاند . نام اوستایی کیخسرو به گونۀ کَویهئوسرَوَه ثبت شده است. او نوۀ کیکاووس و از تبار کیقباد است. شاه کیانیِ پس از او لهراسپ میباشد. در دینکرد میخوانیم،...