ماجرای پندآموز طای دسته‌دار

در اینجا می‌کوشیم تا خیلی کوتاه، چالشی را که سال‌ها میان مذهبیون (مستعربین) و ملی‌گرایان (ناسیونالیست‌ها) در کار است، بازگفته و به نقد و داوری گذاریم.

سال‌هاست که این دو گروه بر سر این نکتۀ ساده، به چالش می‌پردازند و تاکنون نیز به هیچ دستاورد مشخصی در این زمینه، که اهل خرد را پاسخی درخور باشد، دست نیافته‌اند.
 

مطلب زیر را از گروهی مستعرب ببینید:

«برداشتن طاء از کلمات‌ و به جای‌ آن‌ تاء نهادن‌، مانند تبدیل‌ کتابت‌ لفظ‌ طهران‌ به‌ تهران‌ و همچنین‌ دربارۀ سائر حروف‌ عربی‌ مثل‌ ظ‌ و ص‌ و ض‌ و ع‌ و غ‌ و ث‌ و ذ. این‌ها همه‌ برای‌ دور کردن‌ مردم‌ از لغات‌ قرآن‌ است‌. برای‌ قطع‌ رابطه‌ و بریدن‌ با نهج‌‌البلاغه‌ است‌. برای‌ عدم‌ آشنایی‌ مردم‌ به‌ جمعه‌ و جماعت‌ است‌. برای‌ بیخبر داشتن‌ ایشان‌ از این‌ معارف‌ اصیل‌ است»‌.(نور ملکوت قرآن، تألیف سیدمحمدحسین طهرانی، جلد چهارم، بحث نهم، صص ۴٧-١۴٢)

و نیز پافشاری‌های برخی ملی‌گرایان بر مفاهیم غلطی که ریشۀ نادرستی دارد. از جمله نگارش واژگان به گونۀ «تایفه (طایفه)، ارستو (ارسطو)، استرلاب (اسطرلاب) و...».

اگرچه باید گفت، شاید نگارش واژگانی چون اتاق، توفان، تبل، تهران و...، دیگر خیلی هم چالش‌برانگیز نباشد. زیرا امروزه کاربرد واک (حرف) «ت» در نگارش آن‌ها، در میان کاربران فراگیر و عادی شده است.

اکنون ببینیم چرا این دو گروه اینچنین بر سر موضوعی ساده، به جنگ و ستیز پرداخته‌اند!(جدول پیوست را ببینید)

در جدول زیر، به روشنی پیداست که واک «ت»، در پهلوی به گونۀ «ط» نوشته می‌شده است. یعنی، این واک (ط) نیز به مانند «ت»، ایرانی است و می‌تواند در نگارش واژگان فارسی به کار رود.

اگرچه می‌دانیم این واک (ط) در پهلوی اشکانی به کار می‌رفته و در پهلوی ساسانی، به گونۀ «ت» در آمده است. سپس نیز در دگرگونی‌هایی که دبیران ایرانی برای نوشتن زبان عربانِ حیره، در شاخه‌ای از خط ایرانی پدید آوردند، ٨ واک «ث، ح، ط، ظ، ص، ض، ع، ق» به واک‌های پهلوی که ٢۴ واک داشت، افزوده شد و سرانجام شمار آن به ٣٢ رسید.

آنگاه با کنار گذاشتن ۴ واکِ «پ، چ، ژ، گ» از آن، (که در زبان اعراب کاربرد نداشت)، الفبای ویژۀ عربی را که تا پیش از آن به خط نبتی نوشته می‌شد، با ٢٨ واک کنونی برساختند، که همین الفبای کنونی اعراب است.

از سوی دیگر، الفبای فارسی نیز با ٣٢ واک برای نگارش واژگان ایرانی به کار رفت. ٢۴ واک از آن برای نگارش واژگان ایرانی، و ٨ واک نیز برای نگارش واژگان فارسی، معرب و عربی به کار گرفته شد.

بنابراین می‌بینیم که واک «ط» ریشه‌ای کاملا ایرانی داشته، و دو گروه افراطی از مذهبیون و ملی‌گراها، دارند بر سر موضوعی غیرواقعی به سر و روی هم می‌زنند.

بدین معنا که، مذهبیون به خیال عربی بودن واک «ط»، ملی‌گرایان را به پرهیز نابخردانه از کاربرد حروف عربی متهم می‌نمایند. ملی‌گرایان ایرانی نیز به این پندار که واک «ط» رگ و ریشه‌ای عربی دارد، کاربرد آن را در نگارش واژگان فارسی، توهین به ناموس مملکت قلمداد نموده و به هیچ رو حاضر به کاربرد آن در واژگان نیستند.

در پایان، نگارش واژۀ «تهران» به گونۀ «طهران»، اتفاقا خیلی هم زیباتر و اصیل‌تر است.