وزیر با حرف مخفف کیو

بهمن انصاری

مهره وزیر (شطرنج) در سانسکریت ‎مانتری نام دارد که همان معادل فارسی ‎وزیر است. مانتری در ایران ساسانی، ‎فرزین (شکل پارسی‌میانه وزیر) نامیده می‌شد.

با ورود شطرنج به اروپا، نام بسیاری از مهره‌ها از پارسی وام گرفته شد. این مهره هم ‎فرز (کوتاه‌شدهٔ فرزین) نامیده شد. اما به مرور و در قرون وسطی با رخنه کردن مسیحیت در تمام جنبه‌های زندگی اروپاییان، این مهره ابتدا با نسبت دادن به مریم مقدس به شکل بانو در آمد.

فرانسوی و آلمانی Dame و ایتالیایی Donna همگی به معنای بانو. و سپس در انگلیسی از بانو، به ملکه (Queen) تغییر شکل پیدا کرد.

جالب است که، روشنفکرها و به ویژه قومگرایان مدعی‌اند از آنجا که فرهنگ ایرانی زن‌ستیز است، بنابراین در آن نام ملکه از روی این مهره برداشته شده و آن را وزیر نامیده‌اند!

در مملکت چپ‌ها، از زمین به آسمان می‌بارد.

خردمند و بادانش و ناز و شرم

سخن گفتن خوب و آوای نرم

شاهنامه