نادر در منابع پژوهشی غرب

مهرداد ایران‌مهر
بخشی از سخنان نادرشاه پس از ورود به دهلی:
فتح هند، افتخار نبود. برای من دستگیری متجاوزان و سرسپردگانی (ابدالی‌های هرات) مهم بود که ۲۰ سال کشورم (مشهد) را ویران ساخته و جنایت و غارت را در حد کمال بر مردم سرزمینم ایران روا داشتند. اگر به دنبال افتخار بودم، سلاطین اروپا را به بردگی می‌گرفتم. (تاریخ سیاسی و نظامی دوران نادرشاه)

 

روزی در جلسه‌ای به دو تن از استادان دانشگاه گفتم، این منبع دانشگاهی که برای دورۀ افشاریه و در قالب تاریخ ایران کمبریج ارائه شده، ترجمۀ حسن انوری از نوشتۀ پیتر آوری است. او نیز آن را از روی ترجمۀ انگلیسی لوکهارت از تاریخ جهانگشای میرزامهدی نوشته است.

کتاب میرزامهدی که دم دست هست. چرا ما باید تحلیل‌های لوکهارت از روی آن را به زبان انگلیسی که سپس آوِری طبق نظر مجموعۀ ایران کمبریج در انگلستان دسته‌بندی کرده و آنگاه حسن انوری دوباره آن را به فارسی برگردانده، بخوانیم؟ دستکم برای دوره‌های تکمیلی، نسخه‌های ایران کمبریج را کنار بگذارید و همان جهانگشا را که به فارسی هم هست، منبع اعلام کنید.

مشکل اصلی و امروز ما، دانش‌آموختگان دانشگاه‌های غربزده‌مان هستند که حاصل همین روش آموزشی بوده و دانشجو در بدو ورود می‌آموزد آویزان منابع ترجمه شدۀ غربی شود.