مادام دیولافوا از فرانسه، غارتگر آپادانای شوش

در پی کشف آپادانای شوش (۱۸۸۰)، باستان‌شناسان فرانسوی ستون‌ها و سرستون‌های کاخ را با ارّه بریده و به فرانسه منتقل کردند. به گونه‌ای که اینک تنها چند زیرستون در این منطقه باقی مانده و اکثر اشیاء کشف‌شده، به لوور برده شده است.

مادام ژان دیولافوا همسر مارسل اوگوست دیولافوا (۱۸۴۳ـ ۱۹۲۰) بود و از سوی دولت فرانسه سه بار به ایران سفر کرد.

ژان دیولافوا در کتاب خاطراتش دربارۀ کاخ آپادانای شوش می‌گوید:

«دیروز گاو سنگی بزرگی را که در روزهای اخیر پیدا شده است با تاسف تماشا می‌کردم. نزدیک دوازده هزار کیلو وزن دارد. تکان دادن چنین تودۀ عظیمی ناممکن است. بالاخره نتوانستم به خشم خود مسلط شوم، پتکی به دست گرفتم و به جان حیوان سنگی افتادم. ضربه‌های وحشیانه به او زدم. سرستون در نتیجۀ ضربه‌های پتک مانند میوۀ رسیده از هم شکافت».

دیولافوا و همسرش در کسوت باستان‌‌شناس وارد ایران شدند، اما در واقع تاجران عتیقه بودند. این زن و همسرش به قدری لوور را از آثار باستانیِ شوش پر کردند که از دولت وقت فرانسه نشان شوالیه دریافت نمودند.